Fotowoltaika w firmie? Kompensacja mocy biernej gwarancją niższych faktur za energię elektryczną.

Opłata za ponadumowny pobór energii biernej to pozycja, która coraz częściej pojawia się na fakturach za energię elektryczną wielu polskich firm. Czy Ty także masz ją na swoich rachunkach? Warto to sprawdzić, szczególnie jeśli planujesz przejść na tanią energię ze słońca. To jednak nie jedyna sytuacja, kiedy nowa pozycja na fakturze może przyprawić o ból głowy. Czym jest moc bierna i dlaczego kompensacja mocy biernej to temat, który powinien zainteresować dziś każdego przedsiębiorcę? O tym w poniższym artykule.

Moc bierna i moc czynna – wyjaśnienie pojęć

Zacznijmy od wyjaśnienia najważniejszych pojęć związanych z kompensacją – pojęcia mocy biernej oraz mocy czynnej. Ich zrozumienie jest konieczne do tego, by pojąć sens działania kompensatorów i innych systemów kompensujących.

Co to jest moc bierna?

Moc bierna występuje w zasadzie we wszystkich urządzeniach wykorzystujących prąd przemienny, czyli np. w silnikach elektrycznych, klimatyzacji, komputerach czy falownikach fotowoltaicznych. Co ważne, moc bierna nie jest zużywana, a jedynie krąży między siecią a odbiornikami, co negatywnie wpływa na sieci przesyłowe „zapychając” je. Z tego powodu dostawcy energii w umowach o dostawy energii elektrycznej narzucają limity mocy biernej.

Moc bierna mierzona jest w warach (Var) i dzieli się ją dodatkowo na moc indukcyjną i pojemnościową.

Pierwsza z nich to moc, którą pobierają odbiorniki mające charakter indukcyjny, np. wspomniane wyżej silniki elektryczne. Moc bierna pojemnościowa to z kolei energia oddana, którą „generują” odbiorniki pojemnościowe, czyli te, które wyróżniają się nieliniowym charakterem poboru prądu, np. komputery czy oświetlenie LED. Źródłem energii biernej pojemnościowej mogą być też długie, będące pod napięciem linie kabli energetycznych, występujące choćby na farmach fotowoltaicznych.

Co to jest moc czynna?

Moc czynna to z kolei moc, która jest zużywana do pracy różnych urządzeń. To właśnie moc czynna jest produkowana przez panele fotowoltaiczne. Moc czynna mierzona jest w watach (W).

Opłaty związane z mocą bierną – kogo dotyczą i kiedy są naliczane?

Każdy przedsiębiorca – mały czy duży – zawiera z siecią umowę dystrybucyjną, w której znajduje się informacja dotycząca akceptowanego, maksymalnego poboru mocy biernej. Najczęściej wynosi on 0,2–0,4 wara na 1 W energii pobranej z sieci. Po przekroczeniu tego limitu zgodnie z prawem na firmy nakładane są opłaty dodatkowe. Te mogą wzrosnąć jeszcze bardziej w przypadku, kiedy w przedsiębiorstwie generowana jest jednocześnie energia bierna wytwarzana przez takie urządzenia jak choćby sieć komputerowa czy oświetlenie LED.

Opłaty związane z mocą bierną dotyczą przede wszystkim odbiorców korzystających z taryf A (należą do niej najwięksi odbiorcy, np. kopalnie) oraz B (duże firmy), ale także odbiorców z grupy C (małe firmy oraz gospodarstwa rolne), szczególnie kiedy pojawia się u nich instalacja fotowoltaiczna.

Naliczanie podwyższonych opłat może pojawić się nagle w przypadku, kiedy operator sieci dokonuje wymiany starych liczników na nowoczesne, mierzące większą liczbę parametrów, w tym również energię bierną. W konsekwencji na fakturach za energię elektryczną pojawiają się dodatkowe pozycje.

Dla podmiotów, na które nakłada się opłaty za nadmiarowy pobór mocy biernej, dodatkowe wydatki bywają bardzo dotkliwe – zdarza się, że wynoszą nawet 30 % wartości faktury. Na szczęście istnieje możliwość ograniczenia ich do minimum. Remedium jest właśnie kompensacja mocy biernej.

Kompensacja mocy biernej – co to jest?

Kompensacja to nic innego jak zastąpienie jednego elementu innym. W przypadku mocy biernej jest to zastąpienie energii biernej pobieranej z sieci energią bierną wytwarzaną niezależnie, na miejscu. Odbywa się to przy pomocy specjalnych urządzeń – kompensatorów – które poprawiają niekorzystny współczynnik mocy biernej.

Można wymienić 4 rodzaje takich urządzeń:

• Baterie kondensatorów – najprostsze urządzenia do kompensacji mocy – nie powinny być stosowane w obiektach, w których występują duże odkształcenia napięcia oraz tam, gdzie występuje rezonans baterii z siecią.
• Baterie dławików – służące kompensacji energii mocy biernej pojemnościowej.
• Układy hybrydowe – łączą funkcjonalności baterii dławików oraz baterii kondensatorów, sprawdzają się w przypadku, gdy opłaty są naliczane zarówno za przekroczenie współczynnika mocy biernej, jak i za energię bierną oddaną.
• Kompensatory dynamiczne – najnowocześniejsze urządzenia do kompensacji energii biernej pojemnościowej i indukcyjnej. Są także w stanie symetryzować (wyrównywać) napięcia w instalacji i redukować poziom zniekształceń harmonicznych. Te ostatnie, przy funkcjonującej w firmie instalacji fotowoltaicznej, w skrajnym przypadku mogą uniemożliwić jej efektywną pracę.

O tym, jaki rodzaj kompensacji powinien być zastosowany, w każdym przypadku decydują specjaliści na podstawie przeprowadzanego w obiekcie audytu jakości energii elektrycznej.

[Zapytaj o audyt dla Twojej firmy]

Kompensacja mocy biernej – co daje?

Dzięki zastosowaniu kompensacji mocy biernej możliwe jest znaczące obniżenie wysokości rachunków za prąd. Urządzenia pozwalają zarówno na zredukowanie ilości energii biernej oddawanej do sieci, jak i na zmniejszenie współczynnika mocy biernej. W efekcie opłaty za energię bierną stają się symboliczne albo całkowicie znikają z faktury.

Kompensacja – kiedy warto się na nią zdecydować?

W praktyce o tym, czy inwestycja w urządzenia do kompensacji w firmie jest potrzebna i opłacalna, najlepiej jednak zdecydować w oparciu o analizę faktur za prąd. W tym celu należy sprawdzić, czy na fakturze znajduje się pozycja „Opłata za ponadumowny pobór energii biernej indukcyjnej” lub „Opłata za ponadumowny pobór energii biernej pojemnościowej”. Jeśli żadna z tych pozycji nie jest wyszczególniona na rachunku, to oznacza to, że opłaty za nadmierny pobór nie są pobierane. Jeśli natomiast opłaty te są wyszczególnione na fakturze, warto przeanalizować ich wysokość. W przypadku, gdy mamy do czynienia z kwotami oscylującymi wokół 400 złotych lub więcej, warto rozważyć korzystanie z kompensacji.

– Kontrola poboru mocy biernej jest istotna z punktu widzenia każdego przedsiębiorstwa i szczególnie ważna dla właścicieli firmowych instalacji fotowoltaicznych objętych taryfami B i C. Biorąc pod uwagę ogólne koszty związane z inwestycją w fotowoltaikę, koszt urządzenia do kompensacji nie jest duży, a dodatkowo szybko się zwraca. W mojej praktyce zawodowej spotkałem się z przypadkami, w których dzięki odpowiednio dobranej kompensacji miesięczne oszczędności z instalacji potrafiły wynieść nawet 5 tys. złotych – mówi Jarosław Paciorek, Kierownik działu jaskości energii elektrycznej w Energynat Solutions.

Kompensacja mocy biernej – znaczenie dla energochłonnego biznesu

Na koniec warto wspomnieć, że istnieją przypadki, kiedy instalacja urządzeń do kompensacji jest wręcz konieczna. Dzieje się tak w przypadku np. przedsiębiorstw energochłonnych (więcej na temat rozwiązań dla tego typu firm pisaliśmy we wpisie Fotowoltaika dla przemysłu), które pobierają duże ilości energii indukcyjnej. Kompensacja jest również niezbędna właścicielom farm fotowoltaicznych, którzy musieliby płacić ogromne kwoty związane z wahaniami mocy biernej wynikającymi z korzystania z wielu elementów pośredniczących, takich jak przewody, inwertery czy też optymalizatory.

Masz pytanie? Chcesz porozmawiać o kompensacji mocy biernej w Twojej firmie?
Napisz: jp@energynat.pl lub Zadzwoń: +48 696 705 478