Magazyny energii – jak to działa i komu się opłaca?

Magazyny energii to rozwiązanie, które pozwala na maksymalizację zysków z fotowoltaiki i zwiększenie niezależności energetycznej. Urządzenia te magazynują nadwyżki wyprodukowanej energii, umożliwiając: 

– jej zużycie w czasie kiedy instalacja PV nie produkuje energii np. w nocy, 

– odsprzedaż energii do sieci w godzinach kiedy jest ona najdroższa.

Jak to działa i dlaczego jest opłacalne? Na te i inne pytania odpowiadamy w poniższym artykule.

Rozważania na temat zasadności użycia magazynów energii najlepiej zacząć od przypomnienia prostego faktu na temat działania fotowoltaiki – produkcja energii przez panele PV nigdy nie jest stała. Efektywność instalacji zależy bowiem od wielu czynników, m.in. od pogody czy pory roku, które są zmienne w czasie. W praktyce oznacza to, że istnieją okresy, w których system produkuje większe ilości energii niż bieżące zużycie, czyli tzw. okresy autokonsumpcji. Najwyższa produkcja energii w okresie letnim jest zbieżna z godzinami, w których sprzedaż energii osiąga najniższe stawki. Nadwyżki, które wysyła się do sieci, są sprzedawane według cen: 

– stałych zazwyczaj uśrednionych i mniej korzystnych,

– godzinowych według indeksów RDN, według stawki godzinowej, w której nastąpiło wprowadzenie nadwyżki do sieci (sprzedaż). 

Dlatego tak istotne jest optymalne zaprojektowane instalacji PV w oparciu o analizę zużycia i produkcji energii na podstawie godzinowych profili zużycia. Dokładna analiza pozwala na zaplanowanie pracy magazynu tak, aby energia była magazynowa w godzinach, w których cena odsprzedaży jest niska, a wysyłana (sprzedawana), kiedy jej ceny są najwyższe. 

Zarządzenie magazynem energii może również sterować ładowaniem magazynu z sieci, kiedy energia jest najtańsza w celu jej zużycia lub odsprzedaży w godzinach szczytowych (najdroższych). Jeżeli instalacja została zarejestrowana przed 1 kwietnia 2022 r. wykorzystanie nadwyżek odbywa się w systemie opustów. Prosument pobiera wówczas oddaną energię w dowolnym momencie, jednak musi ponieść koszty ich przechowywania przez operatora 20–30% oddanej energii. 

W przypadku instalacji zarejestrowanych po 1 kwietnia obowiązuje natomiast system tzw. net-billingu, który zakłada rozliczanie na podstawie wartości uzyskiwanej energii. Podmioty rozliczające się na tej zasadzie sprzedają nadwyżki do sieci po średniej cenie za poprzedni miesiąc (do połowy 2024 r., następnie rozliczenie według cen godzinowych). Odkup energii rozliczany jest według standardowej taryfy, tj. znacznej wyższej niż stawka odsprzedaży. Dlatego, aby w pełni wykorzystać opisane powyżej możliwości magazynów energii  i mechanizmy rynkowe, użytkownik powinien korzystać z oferty kupna energii i sprzedaży nadwyżek według indeksów giełdowych. Dzięki temu unika niekorzystnego spreadu i rozlicza energię po stawkach z godziny, w której jest zużywana. 

Zarówno w systemie net-billing, jak i w ofercie rozliczanej według indeksów giełdowych, dodatkowo należy ponieść opłaty dystrybucyjne za każdą kWh pobranej energii sieci. Opłaty te możemy ograniczać korzystając z magazynów energii. 

Z uwagi na szczególnie duże zapotrzebowanie energetyczne przedsiębiorstw produkcyjnych, handlowych i usługowych, komercyjne magazyny energii przynoszą największe korzyści. Im większy magazyn tym niższy koszt za MWh pojemności. 

Rola akumulatorów polega wówczas nie tylko na magazynowaniu energii, ale też na zapewnianiu ciągłości pracy firmy nawet podczas przerw w dostawach prądu czy awarii sieci.

Pozostałe korzyści z wdrożenia magazynu energii

Korzyści z wdrożenia akumulatorów to nie tylko oszczędności na koszcie energii czy opłatach dystrybucyjnych. Warto również zwrócić uwagę na znacząco mniejsze ryzyka związane ze zbyt wysokim napięcia w sieci i niespodziewanego wyłączenia inwertera, co zdarza się np. podczas intensywnych upałów. Obniżenie napięcia, jakie występuje na sieci, może spowodować też awaria urządzeń w sieci wewnętrznej przedsiębiorstwa. Dzięki magazynom energii w czasie dużego nasłonecznienia do sieci oddaje się mniej prądu, a w rezultacie skoki napięcia są mniej dotkliwe.

Wszystkie opisane możliwości oraz połączenie magazynów energii z mechanizmami rynku energii pozwalają na pełne przejęcie kontroli nad instalacją, a w efekcie na optymalizację kosztów zużycia prądu i efektywniejsze zarządzanie energią.

Za zainwestowaniem w magazyny przemawia również polskie prawo, które z roku na rok coraz bardziej wspiera rozwój energii odnawialnej. W zeszłym roku w życie weszła tzw. „ustawa licznikowa”, która:

– zdjęła z użytkowników obowiązek posiadania taryfy magazynowania energii,

– zlikwidowała podwójne naliczanie opłat sieciowych,

– zwolniła z opłat: przejściowej, mocowej oraz kogeneracyjnej.